Beydebâ ve Kelile ve Dimne

Beydebâ ve Kelile ve Dimne

 15. yüzyıl Pers el yazması Kelile ve Dimne'den  M.Ö. 1 yüzyıl civarında yaşadığı düşünülen Beydeba tarafından kaleme alınan Kelile ve Dimne fabl tarzında hikayeler barındıran bir hikaye kitabıdır.

  Beydeba'nın yaşadığı zaman hakkında birçok ihtilaf bulunmakta ise de kitabın Debşelem isimli bir Hint hükümdarı zamanında yazıldığı düşünülmektedir. Zira eserin hükümdara sunulduğu ve hükümdara bir tür nasihat niteliğinde olduğu öne sürülmüştür.

   Fabl türünün ilk ve en önemli örneklerinden olan Kelile ve Dimne`deki hikayeler siyasetten erdeme kadar birçok farklı konuyu ele almıştır. Eser adını ilk bölümündeki bir hikayenin kahramanı olan iki çakaldan almıştır; "doğrunun ve dürüstlüğün" simgesi "Kelile" ile "yanlışın ve yalanın" simgesi "Dimne".

    

            Sanskritçe yazılmış olan eser ilk önce Pehlevice'ye, sonra Pehlevice'den Arapça'ya ve daha sonraları Arapça'dan Farsça'ya çevrilmiştir. Batı dillerine olan tercümeleri bu son Farsça çeviriden yapılmıştır. Edebi otoritelerce, Ezop ve La Fontaine fabllarının, Kelile ve Dimne`den ilham alınarak yazıldığı öne sürülür.

            Hükümdarlar için hazırlanmış olan ah­lakla ilgili bir Hint masal kitabıdır. Beydeba tarafindan kaleme alınmıştır. Kelile ve Dimne ismi masalın iki baş kahramanı, yani iki çakal olan Kalilag ve Damnag’dan adını almıştır. Bu masal kitabı öncelikle Sanskritçe’den Pehleviceye ve Pehleviceden Arapçaya tercüme edilmiştir. Ardından Batı dillerine de çevrilen eser, hem Doğuda hem Batıda büyük bir rağbet görmüştür.

            Eserde bulunan hikayelerde siyaset, erdem ve eğitim gibi birçok farklı konu işlenmiştir.

       Öykünce ya da fabl, sonunda ders verme amacı güden, güldüren ve düşündüren genellikle manzum öykülerdir.Genellikle hayvanların ve bitkilerin konuşmasıdır.
Fablların kahramanları genellikle havyanlardır. Ama bu hayvanlar insanlar gibi düşünür, konuşur ve tıpkı insanlar gibi davranır.

            Dünyanın en ünlü fabl yazarları Ezop ,Jean de La Fontaine ve Beydeba’dır. Ezop’un fablları M.Ö. 300 yılında derlenerek yazıya geçirilmiştir. ABD’li James Thurber ve İngiliz George Orwell çağdaş fabl yazarlarıdır. Fablı ilk olarak yazanlar Hititlerdir. Hititler fablları taş tabletlere yazıp resimliyorlardı.

BEYDEBA'NIN ESERLERİ

1.Kelile ve dimne,

2.Ateş sıcaklığında Dürüstlük Sınavı,

3.Bülbül ileBağcı,

4.Nasihat-el Külliye.

KELİLE VE DİMNE'DE YER ALAN BÖLÜMLER

I. Bölüm: Dostluğun bozuluşu. Kahramanlar: Kral Aslan, müşaviri boğa ve nedimleri iki çakal. Doğu dillerine çevrilir­ken esere bu çakalların adı verilmiş: “Kelile ve Dimne”

II. Bölüm: Nasıl dost kazanılacağı hakkında

III. Bölüm: Savaş ve barış

IV. Bölüm: Kazandıklarımızın kaybı

V. Bölüm: Tedbirsizlik hakkında

Hikâyeler Bin Bir Gece Masalları’nda olduğu gibi iç içe girmiş çerçeve hikayelerden oluşur. Kelile ve  Dimne beş bölüm ve  bir girişten müteşekkildir. Her bölümde bir çerçeve hikaye, onun içinde de hikâyecikler, manzum hikmetler vardır. Hikâ­yenin yazılış gayesi, Mehapur hükümdarının tembel üç şeh­zadesini adam etmektir.

(alıntıdır)