GÜLİSTAN

GÜLİSTAN

Gülistan’ın giriş sayfası

(Arap, Türk ve Fars yazmaları Üniversitesi Kitaplığı'nda, Bratislava)

Şirazlı Şeyh Sadi'nin Gülistan adlı eseri, nesir ve nazımdan oluşan, didaktik- ahlaki hikâyeler içeren bir özelliğe sahiptir.

Kitap, önsöz haricinde 8 bölümden oluşur. Kitabın önsözünde; münacat ve na't olarak nitelendirilebilecek bölümlerin yanı sıra kitabın ithaf edildiği kişi (Atabek Muzafferüddin Ebubekir) ve Sebeb-i Telif yer almaktadır. Kısaca bölümleri inceleyecek olursak:

        

1.BÖLÜM

          SULTANLARIN GELENEKLERİNE DAİR

Padişahların tutum ve davranışlarının ne olması gerektiğini anlatan 40 hikayeden oluşur. Bu hikâyeler bölümün isimlendirilmesinin dışında küçük başlıklar halinde verilmektedir. Örneğin;

“Gözleri Hala Bakıyor” adlı hikâyede; Horasan sultanlarından birinin Gazneli Mahmud'u rüyasında görmesi anlatılır. Sultan, Gazneli Mahmud’un bütün vücudu dağıldığı halde gözlerinin diri diri kendisine baktığını görür. Bunu rüya tabircileri yorumlamakta zorlanırlar:

2. BÖLÜM

DERVİŞ AHLAKI

Erdemli insanın vasıflarından bahseder. Bu bölümde 48 hikaye vardır. “Masal Gibi” adlı iç hikayede Lokman hekime – Güzel ahlakı kimden öğrendin diye- sorarlar, - Ahlaksızlardan- cevabını verir. Sonuç kısmında; akıllı bir sözden hisse kapar fakat cahil hikmet kitabından yüz hikaye okusa masal gibi gelir diye belirtilir.

3. BÖLÜM

 KANAAT VE YETİNMENİN ERDEMLERİ

Bu bölüm, 29 hikâyeden oluşur. “Hasta “adlı iç hikâyede kısa ve öz anlatım vardır:

Hastaya

-Gönlün ne istiyor- diye sormuşlar.

- Bir şey istememeyi istiyor -demiş.

Sonuç olarak elindekilerle yetinmenin önemi vurgulanmıştır.

4. BÖLÜM

 SÜKÛTUN FAYDASINA DAİR

Bu bölüm 13 hikâyeden oluşmaktadır.

5. BÖLÜM

 AŞKA VE GENÇLİĞE DAİR

Bu kısımda 21 hikâye yer almaktadır.

6. BÖLÜM

         GÜÇSÜZLÜĞE VE YAŞLILIĞA DAİR

Burada 8 hikâye mevcuttur.

8. BÖLÜM

SOHBETİN KURALLARINA DAİR

Bu kısımda, Sadi'nin bir iddacı ile “ zenginlik- yoksulluk üzerine” tartışmasının anlatıldığı uzun bir hikaye vardır. Buradaki hikmetli sözlerden bir kaçını verecek olursak;

“On tane derviş bir kilimde uyur da iki padişah bir iklime sığmaz.”

“Çok dostu olan sevgiliye kapılma, yüreğini tutsak etmiş olursun.”

“Toz göğe yükselse de değersizdir.”

“Düşünmeden konuşan kendisini üzecek cevaplar alabilir.”

“Yoksulun sabrı zenginin ihsanından üstündür.”

“Her işte kendinden üstününü ara, bunu fırsat bil; kendin gibilerle vaktini heder edersin.”

“ İnsanı tasalandıracak bir haberin varsa sus. O haberi sen verme. Bırak da başkası getirip söylesin.

Ey bülbül! Sen baharın müjdesini getir. Fena haberi baykuşa bırak.”

       
   SONUÇ

     Kitap, bir öğüt niteliğinde olup, yüz yıllar boyu önemini yitirmeyecek olan evrensel erdemli insan olmanın yollarını anlatmaktadır. Her bireyin öğrenim seviyesi ne olursa olsun okuması gereken bir kitaptır.


Şeyh Sadi-i Şirazi,Gülistan,Timaş yay, Haz:Sadık Yalsızuçanlar,Mart        2004